મૃત્યુ: હિંદુ ધર્મમાં એક દૃષ્ટિકોણ | Hindu Dharma ma Mrutyu

મૃત્યુ: હિંદુ ધર્મમાં એક દૃષ્ટિકોણ

સ્રોત: હાથીલો ગુજરાતી

જીવન અને મૃત્યુ એક સિક્કાની બે બાજુ જેવા છે. જેનો જન્મ થયો છે તેનું મૃત્યુ નિશ્ચિત છે. પરંતુ મૃત્યુ એક એવો વિષય છે જેના વિશે સાંભળીને પણ ઘણા લોકો ગભરાઈ જાય છે. હિંદુ ધર્મમાં મૃત્યુને એક અંત નહીં, પરંતુ એક નવા પ્રારંભ તરીકે જોવામાં આવે છે. આવો, આજે આપણે હિંદુ ધર્મમાં મૃત્યુ વિશેના કેટલાક મહત્વપૂર્ણ વિચારો અને પરંપરાઓ વિશે જાણીએ.

આત્મા અને પુનર્જન્મ (Atma ane Punarjanma)

હિંદુ ધર્મ માને છે કે મનુષ્યનું શરીર નાશવંત છે, પરંતુ આત્મા અમર છે. આત્મા એક શરીરમાંથી બીજા શરીરમાં જાય છે, જેને પુનર્જન્મ અથવા કર્મફળના સિદ્ધાંત તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. જે રીતે આપણે જૂનાં વસ્ત્રો ત્યજીને નવાં ધારણ કરીએ છીએ, તેવી જ રીતે આત્મા પણ જૂના શરીરને છોડીને નવું શરીર ધારણ કરે છે.

અંતિમ સંસ્કારની વિધિઓ (Antim Sanskar ni Vidhio)

જ્યારે કોઈ વ્યક્તિનું મૃત્યુ થાય છે, ત્યારે હિંદુ ધર્મમાં કેટલીક ચોક્કસ વિધિઓ અને પરંપરાઓનું પાલન કરવામાં આવે છે. આ વિધિઓ માત્ર શોક વ્યક્ત કરવા માટે જ નહીં, પરંતુ મૃત આત્માને શાંતિ મળે અને તેની આગળની યાત્રા સરળ બને તે માટે પણ કરવામાં આવે છે.

• શરીરને સ્વચ્છ કરવું અને વસ્ત્રો પહેરાવવા: મૃત્યુ પછી તરત જ, શરીરને સ્વચ્છ કરવામાં આવે છે અને નવાં વસ્ત્રો પહેરાવવામાં આવે છે.
• અગ્નિસંસ્કાર: ત્યારબાદ, શરીરને શ્મશાનભૂમિ લઈ જવામાં આવે છે અને ત્યાં અગ્નિસંસ્કાર કરવામાં આવે છે. અગ્નિને પવિત્ર માનવામાં આવે છે અને તે શરીરના ભૌતિક તત્વોને પાછા પ્રકૃતિમાં ભેળવી દે છે.
• શોક અને પ્રાર્થના: અગ્નિસંસ્કાર પછી, પરિવારના સભ્યો અમુક દિવસો સુધી શોક પાળે છે. આ દરમિયાન, તેઓ પ્રાર્થના કરે છે, ધાર્મિક ગ્રંથોનું વાંચન કરે છે અને મૃતકની આત્માની શાંતિ માટે વિશેષ પૂજા-પાઠ કરે છે.
• તેરમી: તેરમા દિવસે એક વિશેષ વિધિ કરવામાં આવે છે, જેને 'તેરમી' કહેવામાં આવે છે. આ દિવસે મૃતકની યાદમાં ભોજનનું આયોજન કરવામાં આવે છે અને જરૂરિયાતમંદોને દાન આપવામાં આવે છે.

મૃત્યુનું મહત્વ (Mrutyu nu Mahatva)

હિંદુ ધર્મમાં મૃત્યુને કુદરતી પ્રક્રિયા તરીકે સ્વીકારવામાં આવે છે. ભલે પરિવારના સભ્યોને દુઃખ થાય, પરંતુ તેઓ જાણે છે કે આત્મા અમર છે અને તે એક નવા જીવનની શરૂઆત કરશે. મૃત્યુ આપણને જીવનની ક્ષણભંગુરતા અને આધ્યાત્મિક મૂલ્યોનું મહત્વ સમજાવે છે.

નિષ્કર્ષ (Nishkarsh)

મૃત્યુ એક રહસ્યમય ઘટના છે, પરંતુ હિંદુ ધર્મ તેને સમજવાનો અને તેનો સામનો કરવાનો એક શાંત અને આધ્યાત્મિક માર્ગ બતાવે છે. આ પરંપરાઓ આપણને મૃત્યુના દુઃખમાંથી બહાર આવવામાં અને જીવનના સત્યને સમજવામાં મદદ કરે છે.

વધુ માહિતી માટે મુલાકાત લો: હાથીલો ગુજરાતી

© 2025 હાથીલો ગુજરાતી. સર્વ હક સ્વાધીન.